نگاهی به تاریخچه دوچرخه

دوچرخه وسیله است مکانیکی که با استفاده از قدرت حرکتی پاها به هر شکلی قادر به حرکت است . این وسیله در ابتدایی ترین شکل در ۲۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح در کشورهایی همچون چین ، مصر و هند دیده و بر روی دیواره غارها نیز اشکالی از آن موجود است .

لفظ دوچرخه از کلمه یونانی به نام KYKLOS گرفته شده و بعدها این ریشه یونانی در زبان لاتین به کلمه BICYCLE تبدیل گردید ، کلمه پیشوند BI به مفهوم عدد دو و کلمه پسوند CYCLE به معنی دایره و به عباراتی طوقه است . به هر صورت اولین دوچرخه شناخته شده رسمی در تاریخ این وسیله ((سله ریفر)) نام دارد که از دو طوقه چوبی تشکیل شده و با استفاده از پاها در حالتی شبیه به راه رفتن این وسیله را به طرف جلو و عقب هدایت می کرده اند …
رسما در سال ۱۶۹۰ (سیوارک) فرانسوی لقب اسب چوبی به این وسیله بدون چرخ را داد و تا سال ۱۷۹۰ وسیله مذکور چوبی را به اشکال مختلفی همچون مار ، اسب ، و … می ساختند که وسیله ای بود مورد توجه کودکان و به عنوان ابزاری برای بازی مورد استفاده آنان قرار می گرفت . اسبهای چوبی در فرانسه تکامل بیشتری یافتند ، به نحوی که با پا به زمین زدن و حالت مشابه راه رفتن سرعت حرکتی این وسیله در سطوح افقی و سراشیبی تا ۵ کیلومتر در ساعت ثبت (سله ریفر) شده است .

این تکه چوب افقی در اشکال نختلف در آن زمان مورد توجه اهالی پاریس واقع نگردید و استقبال شایسته ای از این وسیله برای برای سنین بزرگسال در فرانسه ذکر نشده است .

تاریخچه تکاملی و تکمیل دوچرخه را بر اساس تغییر این وسیله در زیر مشاهده می فرمائید:
۱۸۱۶: در این سال فردی آلمانی به نام «وندریز» فرمان را به «سله ریفر» اضافه نمود ولی کماکان با استفاده از حرکت پاها بر روی زمین ، حرکت آن امکان پذیر بوده است ( سرعت به ۱۵ کیلومتر رسید).

۱۸۱۷: در این سال دوچرخه کامل تری توسط «براون فون دریاس» از شهر کالسروهه ساخته شد، که دارای یک زین کوچک بود.«دنیس جانسون» یکی از دوچرخه های فون دریاس را باخود به کشور انگلستان برد تا نمونه هایی از روی آن ساخته و یا آن را تکمیل تر نماید. در این شرایط و در کنار این هدف ، او اقدام به برگزاری کلاس های آموزشی برای استفاده از این وسیله نمود و مشتاقان زیادی برای فراگیری این فن به او مراجعه کردند .

کم کم در کشور انگلستان دوچرخه و دوچرخه سواری بعنوان یک سرگرمی محبوب و متداول و جذاب رواج یافت .
۱۸۱۸: یک فرانسوی به نام «بارون ساوربرن» دوچرخه دیگری را طراحی کرده و ساخت .

چرخ جلویی این دوچرخه ، بسیار بزرگ و چرخ عقبی آن کوچک بود و در این شرایط به چرخ جلویی و بزرگ یک طناب حلقوی به صورت دایره واربسته شده بود که باکشیدن آن با دست چرخ جلو به حرکت در می آمد و وسیله حرکت می کرد . این نوآوری ، وسیله مذکور را برای دوچرخه سواران به صورت یک مهارت در آورد به نحوی که بند بازان در سیرک از این وسیله بعنوان ابزاری تفریحی و سرگرم کننده برای مردم استفاده نمودند .

۱۸۲۱: «لوییس گوهبر» دوچرخه دیگری را مشابه با دوچرخه ساوربرن ساخت اما به جای طناب از وسیله ای مشابه با زنجیر دوچرخه های امروزی استفاده نمود و این کار موجب شد تا حرکت دوچرخه تسهیل گردد.
۱۸۳۴: یک آهنگر اسکاتلندی به نام «مک میلان» به دوچرخه های موجود پنجه رکاب ابتدایی را اضافه کرد تا دیگر احتیاجی به فشار پا بر روی زمین نباشد . او در طی ۵ سال ، کار جدی بر روی این وسیله در اشکال ویژه ای همانند کالسکه برای استفاده در مزارع و به جای اسب انجام داد.

دوچرخه مک میلان امروزه در موزه شهر لندن در معرض دید همگان قرار دارد.
۱۸۳۹: اسکاتلندی دیگری به نام «کیرک پاتریک» دوچرخه رکابدار را به شکل کامل تری تهیه و در دسترس مردم قرار داد .
۱۸۶۰: کارخانه دار فرانسوی به نام «پیرمیشو» مهندس جوانی را به نام «پیرلالمنت» برای تغییر در ساختار دوچرخه استخدام نمود. او قسمت هایی از دوچرخه را که از چوب ساخته شده بود با لوله های آهنی تعویض کرده و بخش خارجی چرخ های چوبی را با نوارهای لاستیکی ضخیم پوشانید .

۱۸۶۱: دوچرخه ساخته شده پیرمیشو به نام «ولوسپیدیا ولوسی پتل» معروف گردید. هر چند این وسیله قدیمی نسبت به دوچرخه های امروزی وسیله راحتی نبود اما اولین دوچرخه ترمز دار در دوران خود محسوب می شد ولی از زنجیر و دنده در دوچرخه های آن زمان گزارشی ثبت نگردیده است .

۱۸۶۲: دوچرخه ولوسی پتل ساخت پیرمیشو و پیرلالمنت مورد توجه آمریکائیان واقع شد ، لذا نمونه انتقال یافته به آمریکا را
« بون شیکر» نامگذاری کردند . رکاب این دوچرخه بر روی چرخ جلویی که بزرگ بود استقرار یافته و عامل حرکت محسوب می شد.
۱۸۶۷: در این سال هنوز طوقه جلو بزرگ تر از طوقه عقب بود و پدال و رکاب به صورت ثابت در چرخ جلو تعبیه شده بودند. طوقه های چوبی را در این زمان با طوقه های آهنی تعویض کردند لذا وزن دوچرخه ، در حدود ۵۰ کیلوگرم گردید. نام این دوچرخه جدید «پنی فارتنیک» لقب یافت .

۱۸۶۹: در این سال اولین مسابقه رسمی در تاریخ دوچرخه سواری و به مسافت ۳۴ کیلومتر از شهر پاریس تا وروان با ۳۳۳ شرکت کننده تدارک دیده شد . شرکت کنندگان برتر قادر شدند با دوچرخه های جدید ، مسافت مذکور را ۳ ساعت و ۹ دقیقه طی کنند . اما قبل از آن مسابقه دیگری در انگلستان به نام «هندون» درسال ۱۸۶۸ نیز ثبت شده است .
۱۸۷۰ : هنوز تغییر چشمگیری در تکامل دوچرخه روی نداده است. چرخ جلو بزرگ و چرخ عقب هنوز خیلی کوچک می باشد و برای تسهیل استفاده کنندگان از این وسیله پله کوچکی را درست در بالای چرخ عقب تا زین طراحی نموده اند . بهترین زمان ثبت شده در این سال ۳۰ کیلومتر در ساعت اعلام و ثبت شده است

.
۱۸۷۱: یک انگلیسی به نام «جیمز استانلی» دوچرخه ای شبیه به «بون شیکر» ساخت که دارای یک پدال در چرخ بزرگ جلو بود ولی کماکان هنوز چرخ عقب این وسیله کوچک است.
۱۸۷۳: «هاری لاوسون» بر اساس الهام از نقاشی های «لئوناردو داوینچی» چیزی شبیه به زنجیر را برای دوچرخه طراحی نمود و برای اولین بار نخستین دوچرخه زنجیردار به بازار آمد. زنجیر این چرخ به طوقه عقب وصل می شد و با گردش آن توسط فشار پا ، دوچرخه را به حرکت در می آورد اما هنوز لاستیک های آن توپر بودند. این دوچرخه هم اکنون در موزه میلان ایتالیا موجود است.

۱۸۷۶: «اف .ال.دادز» از دانشگاه کمبریج لندن، دوچرخه دیگری را ساخت که سرعت متوسط ۲۵ کیلومتر در ساعت را به نام خود ثبت داشته است و در این زمان رکورد رسمی دوچرخه سواری از این وسیله گرفته شد.
۱۸۷۹: ابداع دیگری توسط «باب توماس» در جهت افزایش سرعت دوچرخه انجام گردید. او در مرکز چرخ ها وسیله ای مشابه با بلبرینگ های امروزی قرار داد تا دوچرخه او ، از سرعت بالاتری برخوردار گردد.

۱۸۸۱: در دهه ۱۸۸۰ دوچرخه های زنجیردار با اتصال به مرکز چرخ عقب و با بلبرینگ به بازار آمد، تولید اینگونه دوچرخه ها، در سال ۱۸۸۱ توسط یک کارخانه چرخ خیاطی به صورت سریال انجام گردید. این کارخانه چرخ خیاطی چرخ عقب و چرخ جلو را به یک اندازه طراحی کرد و انقلابی را در این وسیله ایجاد نمود.
۱۸۸۵: رسماً تولید دوچرخه در کشورهای مختلف آغاز گردید و «پنی فارتینگ» ۵۰ کیلوگرمی با کاهش وزنی در حدود ۱۰ کیلوگرم هنوز هم مورد توجه همگان قرار داشت .

سرعت این دوچرخه به صورت متوسط ۱۹ کیلومتر در ساعت ثبت شده است . همچنین در سال ۱۸۸۵ اولین مسابقه قهرمانی در ایتالیا به مسافت ۱۶۰ کیلومتر در شهر میلان برگزار گردید.
۱۸۸۸: شرکت « دانلوپ» لاستیک های هوادار را به بازار عرضه نمود که عمر آن در حدود ۵۰۰۰ کیلومتر اعلام گردید. در پایان همین سال نیز یک گروهبان به نام «بلفاست» برای کمپانی دانلوپ ، لاستیک های تویی و رویی را همانند لاستیک های امروزی ساخت . نمونه های لاستیک اولیه شرکت دانلوپ هنوز هم در موزه «ادینبور» در شهر لندن در معرض دید همگان قرار دارد.
۱۸۹۲: رسماً خودرو و زنجیر فرمان مشخص ، زین مناسب و طوقه به دوچرخه اضافه گردید اما هنوز هم کماکان قطر طوقه جلویی کمی بزرگ تر از قطر طوقه عقب بوده است . در سال ۱۸۹۲IOC در شهر لندن و با عضویت چندین کشور اروپائی و آمریکایی ایجاد و اولین تشکل های دوچرخه سواری شکل گرفت .
۱۸۹۵: بر اساس ارزیابی های انجام شده در این سال از هر ۲۷ نفر آمریکایی یک نفر دارای دوچرخه بوده و قیمت این وسیله در یک قرن پیش با قیمت خرید یک اسب خوب برابری می کرده است. درسال ۱۸۹۶ با شروع اولین دوره بازی های ورزشی المپیک ، رشته دوچرخه سواری نیز به عنوان یکی از رشته های ورزشی مستقل و پرطرفدار آن روز ، به جمع رشته های ورزشی افزوده و به شکل رقابتی اجرا گردید.

اولین مسابقه جهانی

۱۹۰۱: در ۱۶ ماه مه سال ۱۹۰۱ با حضور ۲۰ هزار تماشاگر مسابقات دوچرخه سواری جهان برگزار و «ژالکن» از فرانسه مقام اول و «میجر تیلور» سیاه پوست مقام دوم را کسب نمود.
۱۹۰۴: دومین دوره مسابقات دوچرخه سواری جهانی در این سال برگزار و ۶۰ دوچرخه سوار د رچند مرحله به مسافت ۳۸۹۰ کیلومتر به رقابت پرداختند در این مسابقه که به دلیل درگیری دوچرخه سواران با هم تیراندازی هوایی توسط پلیس انجام شد « موریس گارن » مقام اول را کسب کرد .

اولین مسابقه تور دور فرانسه

۱۹۰۳: اولین دوره مسابقات دوچرخه سواری دور فرانسه به پیشنهاد روزنامه «اتوپاریس» به مسافت طولانی و در چند مرحله شکل گرفت ، کلیه دوچرخه سواران زبده از نقاط مختلف جهان در آن شرکت کردند . این مسابقه در چند مرحله با ۶۰ دوچرخه سوار آغاز و در پایان۲۱ دوچرخه سوار به خط پایان رسیدند و «موریس گارن» مسافت ۲۴۲۸ کیلومتر را در ۹۴ ساعت و ۳۳ دقیقه به اتمام رسانید .

از سال ۱۹۰۴ به بعد هر ساله مسابقه تور دور فرانسه با مسافت بیشتر و کیفیت بالاتر در زمان معین انجام گردید.
برای مثال در سال ۱۹۰۳ (اولین دوره ) مسافت مسابقه ۲۴۲۸ کیلومتر و از آن سال به بعد روند روبه افزایش مسافت مسابقه ادامه داشت تا این که در سال ۱۹۲۶ مسافت تور دور فرانسه به ۵۷۴۵ کیلومتر رسید و از آن سال به بعد سعی شد مسافت مسابقه بین ۴۰۰۰ تا ۴۸۰۰ کیلومتر حفظ شود تا این که در سال ۱۹۷۹ مسافت مسابقه به کمتر از ۴۰۰۰ کیلومتر و در سال ۲۰۰۳ این مسافت به ۳۳۷۰ کیلومتر تقلیل یافت .

لازم به ذکر است این مسابقه به استثنای سال های ۱۹۱۸-۱۹۱۵ و همچنین ۱۹۴۶-۱۹۴۰ در بقیه سالها انجام و در سال ۲۰۰۳ با قهرمانی « لانس آرمسترانگ » پایان پذیرفت .
تاکنون ۵ نفر به اسامی : ژاک آنکیتل ، هینالت ، ایدوران ، ادی مرکس و لانس آرمسترانگ توانسته اند ۵ بار قهرمان تور مذکور شوند.
۱۹۰۵: سومین دوره مسابقات تور دورفرانس با حضور ۶۰ دوچرخه سوار با اضافه کردن مسیر کوهستانی آلپ به مسابقات در سال ۱۹۰۵ برگزار گردید که در پایان حدود۲۴ دوچرخه سوار به خط پایان رسیدند . «لویی تروسیله» معروف به «تروترو» در این مسابقات به مقام اول رسید.
۱۹۰۶: چهارمین دوره مسابقات تور فرانسه به مسافت ۴۴۵۰ کیلومتر برگزار و «رندپوتیر» مقام اول را کسب نمود.

رشته های مسابقات دوچرخه سواری

الف: پیست :
b200 متر Sprint
bالمپیک اسپرینت در پیست
bیک کیلومتر انفرادی
bچهار کیلومتر تعقیبی
bچهار کیلومتر تعقیبی تیمی
bاسکراش
bدورامتیازی
bحذفی
bمدیسیون
bکایرین
ب : جاده
b100 کیلومتر تایم تریل تیمی
bاستقامت جاده
b40-20 کیلومتر تایم تریل انفرادی
رشته های کوهستان
۱- دان هیل
۲- کراس کانتری X.C
تاریخچه فدراسیون
فدراسیون دوچرخه سواری ایران در سال ۱۳۲۶ به ریاست استاد ایزدپناه تشکیل گردید و در زمان اسد بهادر به اوج شکوفائی خود رسید.
دوچرخه سوارانی که آغاز گر مسابقات دوچرخه سواری بوده اند عبارتند از آقاغفار، نادر خانی ، امین سرور، گل طلب ، مزلقانی ، چیذری ، طلاکش و ابراهیمی .
منبع: همشهری آنلاین